Boya göre ağırlığın %15-20 altında olma durumu zayıflık olarak tanımlanır. Beden kütle indeksinin 18’in altında olması zayıflığı belirtir. BKİ’nin 20’nin altına düşmesi mortalite riskini arttırır, iştahı ve hastalıklara direnci azaltır, organların işlevlerinin bozulmasına neden olur.
Zayıflığın başlıca nedenleri; aşırı fiziksel aktivite, iştahsızlık ve diğer nedenlerle yeterli besinin alınamaması, alınan besinlerin sindirim, emilim veya metabolizmasında bozukluklar, kanser ve hipertiroidi gibi enerji harcanmasını arttırıcı hastalıklar, psikolojik ve coşkusal streslerdir.
Kilo alma sürecinde öncelikle zayıflığın nedeninin ortadan kaldırılması amaçlanır. Besinlerin emilimini bozan parazitlerin temizlenmesi buna örnektir. İştahsızlık ve yeme bozukluklarında psikolojik destek gerekebilirken metabolik bozukluklarda diyet bu duruma göre düzenlenir.
Diyet öyküsü ve fiziksel aktivite düzeyi saptanarak diyette belirli düzenlemeler yapılır. Bazı zayıf bireyler önlerinde fazla yemek görmek istemezler. Bu durumda gerekli enerji yapılan ara öğünlerle karşılanabilir. Hacim yönünden küçük ancak enerji yoğunluğu yüksek besinler tercih edilir.
Diyet denildiğinde akla ilk gelen zayıflama olsa da sağlıklı kilo almak için de bir diyet programı uygulanması gerekmektedir. Kilo alımına engel bir sağlık problemi olmadığı veya bu problemler ortadan kaldırıldığı takdirde kişiye uygun bir planlama ile ideal kiloya ulaşılabilmektedir. Orantılı ve sağlıklı bir vücuda sahip olmak için uzman yardımı almak, bazı kurallara uymak ve bu süreçte sabırlı olmak son derece önem taşımaktadır.
Genellikle iştahsızlıktan yakınan bu bireylere en birincil tavsiyemiz yükte hafif pahada ağır yiyecekler tüketmeleri. Yani hacmi düşük ama kalorisi yüksek sağlıklı besinleri tercih etmek daha avantajlı olacaktır. Bu nedenle ana öğünlerinizde salata-çorba gibi kalorisi düşük ama hacmi büyük besinlere yer verecekseniz düşük kalorili çorbaları tercih etmekten kaçının ve salataların kalorilerini artıracak soslarla tüketin. Daha çok protein/karbonhidrat ağırlıklı bir ana öğün yapmaya çalışın.
Düzenli bir uyku düzeni oluşturmaya gayret edilmeli. Gece 22.00 ile 02.00 saatleri arasında büyüme hormonları salgılanır, bu hormonlar yetişkin bireylerde düzenleyici görev görür, düzensiz uyku nasıl kilo vermeyi zorlaştırıyorsa aynı şekilde almayı da zorlaştırır.
Egzersiz yapılmalıdır. Yine düzenli egzersiz hormonal dengeyi sağlamada yardımcı olacağı gibi aynı zamanda iştahınızı açacaktır ve de alınan kilonun sadece yağ dokusu olarak değil kas dokusu olarak da kazanılmasına yardımcı olur.
Kilo alma diyetleri, zayıflık dereceleri ve varsa yan sağlık problemleri göz önünde bulundurularak kişiye özel planlanmaktadır. Sadece fazla yemek, aşırı kalori ve karbonhidrat almak, fazla yağlı beslenmek, yatmadan önce yemek yemek kilo alma konusunda doğru yol değildir. Kilo almaya çalışırken tıpkı kilo verme diyetlerinde olduğu gibi temel prensip, hedefe “sağlıklı” bir biçimde ulaşmaktır. Bu nedenle süreci bir uzmanla yönetmek son derece önemlidir.
