Alerji; vücudun yabancı olarak tanıdığı solunan, yenebilen, iğne ile enjekte edilebilen veya deriye/göğse doğrudan temas eden organik veya bazı inorganik maddelere karşı var olan savunma mekanizmasının biraz abartılı olarak çalışma halidir. Vücudumuzun savunma mekanizması sağlıklı bir yaşam sürmemiz açısından çok önemlidir. Ancak alerjik reaksiyonlarda olduğu gibi savunma yöntemleri yerli yersiz çalışmaya başlarsa çeşitli rahatsızlıklar oluşur.
Besin Alerjisi Nedir, Belirtileri Nelerdir?
Çocuklarda inek sütü, yumurta akı, fındık, fıstık, ceviz gibi bazı besinler yapıları gereği alerjiye neden olabilirken; hazır gıdalara katılan tatlandırıcı, renklendirici, kıvam verici ya da koruyucular da alerjik reaksiyona yol açabilmektedir. Çocuklarda artan besin alerjilerinin nedeni de bu katkı maddelerine karşı oluşan reaksiyonlar olarak kabul edilir.
Alerji belirtileri, alerjen alındıktan sonraki ilk dakikalarda veya 1-2 saat sonra ortaya çıkabilir. Nadiren de olsa 72 saate kadar vücut tepki verebiliyor. Besin alerjileri; deri döküntüleri, makat bölgesinde kızarıklık, dudaklarda morarma, solunum sıkıntısı, astım tarzında hışıltı veya mide bağırsak belirtileri ile kendini gösterebilir.
En Çok Besin Alerjisine Neden Olan Gıdalar Nelerdir?
Bebeklerde en sık inek sütü alerjisi görülür. Ancak bu alerji genellikle 2-3 yaşlarında kendiliğinden kaybolur. 1 yaşından önce bebeklere inek sütü verilmemelidir. Unutmayın bebeğiniz için en iyisi annesinin sütüdür.
Yumurta alerjisi ise özellikle bebeklikte ve erken çocukluk döneminde yaygın olarak görülür. Yıllar içerisinde etkisi azalarak yetişkinlik döneminde tamamen kaybolur. Yumurta alerjisinde egzama veya kaşıntı, deri ve göz lezyonları görülme sıklığı diğer besin alerjilerine göre daha fazla olur. Yaygın kızarıklık, hırıltılı solunum, kusma ve ishal ile kendini belli eden yumurta alerjisi, özellikle bebeklerde egzamanın en önemli nedeni olarak kabul edilir.
Bunların yanı sıra, soya, yerfıstığı, deniz ürünleri, buğday ve diğer hububatlar, tahin, susam, domates, kakao, çilek, muz, portakal, yulaf, arpa, çavdar gibi yiyecekler de alerjiye en fazla yol açan besinler arasında yer alır. Çilek ve domates, kimyasal bir madde olan histamin içermesinden dolayı alerji benzeri tepkilere yol açabilir.
Gıda İntoleransı
Tüketin bir gıdanın içinde yer alan bir maddeye karşı sindirim sisteminin reaksiyonu olarak tanımlanır. Besindeki bir madde kişinin sindirim sistemi tarafından doğru birbiçimde sindirilemez ya da parçalanmaz. Bu durum sindirim sistemini tahriş eder ve hasarlara yol açar. Gıda intoleransının nedeni, enzim eksikliği ya da gıdanın içindeki maddenin sindirilememesidir. Örneğin laktoz intoleransı, sütte yer alan laktoz karbonhidratının sindirilmesini sağlayan laktaz enzimi eksikliği sonucu oluşur.
Gıda İntoleransı ile Alerji Arasındaki Fark Nedir?
Gıda intoleransı, alerji ile benzer hassasiyetlere neden olsa da alerji kadar yorucu ve sıkıntılı olmayan bir durumdur. Alerjinin olumsuz etkileri kişiyi hemen etkisi altına alırken intoleransın olumsuz etkileri daha uzun süreçte kendini gösterir. Alerjen madde ile temas anında gözde yaşarma, nefes darlığı, mide bulantısı, kusma, kabarma gibi yan etkiler görülürken; gıda intoleransında temas anından sonra şişkinlik, yorgunluk, sersemlik hâli, kabızlık, hafif cilt döküntüleri gibi yan etkiler görülebilir. Alerji, kan testindeki “immunglobulin E” denilen değeri ile anlaşılırken; gıda intoleransı için “immunglobulin G” değerine bakılır.
Gıda intoleransı tedavi yöntemleri nelerdir?
Gıda intoleransının tek tedavisi intoleransa yol açan besinin diyetten çıkarılması veya vücudun tolere edebileceği miktarlarda tüketilmesidir. İntoleransa neden olan besin vücudun mutlaka alması gereken elzem bir gıda ise yerine aynı özellikte başka bir besinin tüketilmesi oldukça önemlidir. Gluten intoleransı nedeniyle buğday tüketiminin olmaması B vitamini alımında yetersizliğe neden olabilir. Bu durumda kişi buğday yerine gluten içermeyen; mısır unu, darı, esmer pirinç, karabuğday ve kinoa tüketebilir.
Gıda alerjisi tedavi yöntemleri nelerdir?
Gıda alerjisinin de tek tedavisi gıda alerjisi testi tedavisi yani alerjiye neden olan besinin diyetten çıkarılmasıdır. Ancak ne kadar dikkat edilirse edilsin bazı durumlarda dışarıda yenilen yemeklerde alerjen madde ile karşılaşmak mümkün olabilir. Bu nedenle küçük alerjik reaksiyonları önlemek amacıyla antihistamik ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar kaşıntı ve ürtiker gibi şikâyetlerin azalmasına yardımcı olur. Daha ciddi alerjik reaksiyonlar için epinefrin enjeksiyonu yapılabilir ve acil servise gidilebilir.
